Το τελευταίο διάστημα είμαστε υποχρεωμένοι να μείνουμε στα σπίτια μας και αυτός ο περιορισμός δεν είναι φυσικά ευχάριστος για κανέναν. Κανένας δεν αμφισβητεί πόσο πολύτιμο είναι το δικαίωμα στην ελεύθερη κίνηση, στην ελεύθερη έξοδο, στην ελεύθερη έκφραση. Το να μην μπορείς να βγεις από το σπίτι σου, να συναντήσεις τους φίλους σου, να πας για μπάσκετ, να πας για καφέ, να πας σινεμά, να πας βόλτα στο πάρκο, είναι πιο δύσκολο για έναν νέο άνθρωπο από ό,τι είναι για τους ενήλικες. Αυτό είναι κάτι που μπορεί ο καθένας από εμάς τους ενήλικες να επιβεβαιώσει κάνοντας ένα νοερό ταξίδι στη δική του εφηβεία. Θα δούμε σήμερα μαζί όμως πώς η υποχρέωση να μείνουμε μέσα δεν χρειάζεται να ισοδυναμεί με περιορισμό της ελευθερίας στην έκφραση.
Ας σκεφτούμε αρχικά μαζί τους λόγους για τους οποίους δεν βγαίνουμε από το σπίτι μας. Θα σας πρότεινα να προσπαθήσετε να δείτε την συνολικότερη εικόνα ώστε να μπορέσετε να αποδεχθείτε τον περιορισμό με λιγότερο θυμό. Τι εννοώ με αυτό; Εννοώ ότι δεχόμαστε τα πράγματα που έχουν νόημα για μας, ενώ, ό,τι δεν έχει νόημα για μας, μάς κάνει να αισθανόμαστε καταπιεσμένοι και δέσμιοι στις επιλογές τρίτων. Η συνολικότερη εικόνα στην παρούσα κατάσταση λοιπόν δεν είναι ο χώρος του σπιτιού μας, αλλά η συμμετοχή μας σε μια ευρύτερη προσπάθεια να προστατεύσουμε τους εαυτούς μας και τους δικούς μας ανθρώπους. Αισθάνεσαι μέλος μιας οικογένειας; Αισθάνεσαι μέλος μιας κοινοτητας; Λόγω του τρόπου ζωής μας που δίνει έμφαση στην ατομικότητα του καθενός μας, η απάντηση στο παραπάνω ερώτημα μπορεί και να μην προκύτει αυτόματα. Η κρίση που ζούμε αυτό λοιπόν το διάστημα μπορεί να μάθει σε όλους μας – μικρούς και μεγάλους – τι σημαίνει αλληλεξάρτηση. Μπορεί ώρες ώρες να έχουμε την ψευδαίσθηση της αυτονομίας, σαν να μπορούμε να ζούμε ανεξάρτητα από τους ανθρώπους που μας περιβάλλουν. Στην πραγματικότητα όμως η ζωή του καθενός μας είναι συνδεδεμένη με τη ζωή των κοντινών μας ανθρώπων, με τη ζωή της κοινότητας στην οποία ζούμε. Και επιπλέον, μέσα από αυτήν την κρίση διαπιστώνουμε με ακραίο τρόπο, και μια αόρατη σύνδεση, διαπιστώνουμε ότι η ζωή μας είναι αλληλένδετη και με τη ζωή των συγκατοίκων μας στον πλανήτη. Ο καθένας από μας είναι συνυπεύθυνος για την έκβαση της κρίσης που ζούμε. Μήπως το να σκεφτείς την έννοια της συνυπευθυνότητας σε κάνει να αποδέχεσαι το νόημα του περιορισμού στο σπίτι; Μήπως το να βάλεις τον εαυτό σου μέσα στη μεγαλύτερη εικόνα των πραγμάτων σε κάνει να νιώθες λιγότερο παθητικός δέκτης μιας κατάστασης που επιβάλλεται από τρίτους; Αν το σκεφτείς από αυτή την οπτική γωνία, το ότι μένεις στο σπίτι δεν ειναι συμμόρφωση, είναι επιλογή. Για ποιους λόγους λοιπόν επιλέγεις να μείνεις στο σπίτι; Οι λόγοι που θα σκεφτείς θα δώσουν το δικό σου προσωπικό νόημα στον περιορισμό που υφίστασαι. Αν λοιπόν αποδεχθείς τον περιορισμό μέσα από αυτή την οπτική της αλληλεξάρτησης, τότε δεν είναι συνώνυμος με φυλάκιση και στέρηση της ελευθερίας.
Σε όποια κατάσταση και αν βρεθούμε, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι εμείς οι ίδιοι –μπορεί μεν να μην επιλέγουμε την κατάσταση-επιλέγουμε όμως το πώς θα την βιώσουμε. Είναι στο χέρι σου λοιπόν να μην ζήσεις με παθητικότητα και παραίτηση τη φάση αυτή του περιορισμού στο σπίτι. Σου προτείνω λοιπόν να δημιουργήσεις για τον εαυτό σου μια καθημερινή ρουτίνα. Γιατί; Επειδή το να κάνουμε πράγματα με πρόγραμμα μας δίνει αίσθημα κανονικότητας που με τη σειρά του μας δίνει αίσθημα ασφάλειας. Αν έχουμε ένα καθημερινό πρόγραμμα δραστηριοτήτων, τότε τα πράγματα κυλούν για μας ομαλά. Και αν τα πράγματα κυλούν κανονικά, αυτό σημαίνει ότι είμαστε ασφαλείς.
Δεν παραιτούμαι σημαίνει ότι δεν περνώ ατελείωτες ώρες χωρίς να κάνω τίποτα, ότι δεν ξυπνάω και δεν κοιμάμαι όποτε και όπως τύχει, ότι δεν περνώ ατελείωτες ώρες μπροστά σε οθόνες, ότι δεν απομονώνομαι, ότι παίρνω εγώ ο ίδιος/η ίδια αποφάσεις για το πώς θα περάσω τη μέρα μου και ότι ο τρόπος που επιλέγω να περνάω τη μέρα μου με κανει να νιώθω καλά για τον εαυτό μου και για τη ζωή μου. Τώρα, για να νιώθω καλά για τον εαυτό μου, οι επιλογές μου χρειάζεται να έχουν μια ισορροπία. Για παράδειγμα, αν είμαι όλη μέρα μπροστά σε μια οθόνη, η καθημερινότητά μου φυσικά δεν έχει ισορροπία. Σου προτείνω να οργανώσεις την καθημερινότητά σου έτσι ώστε να ισορροπεί τις υποχρεώσεις με την ευχαρίστηση. Εννοώ τις σχολικές υποχρεώσεις από τη μια και τις υποχρεώσεις που έχουν να κάνουν με τη φραντίδα του σπιτιού και τις οποίες θα επιλέξεις ο ίδιος/η ίδια. Φρόντισε να ασχολείσαι με τα μαθήματα, σα να πήγαινες στο σχολείο. Αυτό θα δώσει στην καθημερινή σου ζωή μια επιπλέον αίσθηση κανονικότητας. Και όσο και αν βαριέσαι, σε διαβεβαιώνω ότι το να ανταποκρινόμαστε σε υποχρεώσεις μας κάνει να νιώθουμε ικανοποίηση. Αν τώρα αυτό είναι πεδίο σύγκρουσης με τους γονείς, είναι ευκαιρία να αλλάξεις την κατάσταση. Χρειάζεσαι τους γονείς από πάνω σου να σου λένε τι χρειάζεται να κάνεις ή είναι αυτό κάτι που σε νευριάζει και σε θυμώνει και σε κάνει να αντιδράς; Σωστά και σε θυμώνει, γιατί αυτό είναι ένα πεδίο που ανήκει σε σένα και που μπορεις να το διαχειριστείς μόνος/η, ζητώντας βοήθεια όποτε κρίνεις ότι τη χρειάζεσαι. Αν οι γονεις σου δεν το έχουν καταλάβει αυτό, εξηγησέ τους το μέσα από τη δική σου υπεύθυνη στάση. Δείξε τους ότι μπορείς να αναλάβεις τις υποχρεώσεις σου, ώστε να σου παραχωρήσουν την ανεξαρτησία που θέλεις. Όσο για τη συμμετοχή σου στη φροντίδα του σπιτιού, αποφάσισε σε τι σε ενδιαφέρει να συμμετέχεις. Το να φροντίζουμε τον χώρο μας, μειώνει το άγχος μας, και μας δίνει ένα αίσθημα ελέγχου. Αν μέχρι τώρα δεν συμμετείχες στη φροντίδα του σπιτιού, είναι ευκαιρία να το ξεκινήσεις. Θα νιώσεις πιο υπεύθυνος και θα περάσεις αυτό το μήνυμα και στους γονείς σου. Αν μπορείς να φροντίσεις για κάτι ή για κάποιον μην το σκεφτείς δεύτερη φορά. Η φροντίδα σου δίνει αίσθημα δύναμης. Για σκέψου την παρακάτω φράση: «είμαι αρκετά ώριμος και υπεύθυνος ώστε να μπορώ να φροντίζω το χώρο μου, τις υποχρεώσεις μου, τους ανθρώπους μου.» Άρα, άλλαξε το σκεπτικό σου για την υποχρέωση ώστε να μην την εξισώνεις με αγγαρεία, και τότε θα αντλήσεις ευχαρίστηση από πράγματα που επιλέγεις να κάνεις χωρίς να νιώθεις ότι σου επιβάλλονται.
Όσο για το πεδίο της απόλαυσης μέσα στη μέρα, φρόντισε να ισορροπεί με αυτό των υποχρεώσεων. Και πάλι θα σου προτείνω την επιλογή σε αντίθεση με την παθητικότητα. Οριοθέτησε μόνος/μόνη σου το χρόνο που περνάς μπροστά σε οθόνες και ενημέρωσε τους γονείς σου για το πρόγραμμα που αποφασίζεις να ακολουθείς. Μην αφήνεις το πεδίο των δραστηριοτήτων που σου δίνουν χαρά να γίνει πεδίο σύγκρουσης με τους γονείς. Αν η κύρια διασκέδασή σου είναι τα παιχνίδια μέσω υπολογιστή, ή η ενασχόληση με τα social media, σκέψου μήπως αυτή είναι μια ευκαιρία να εμπλουτίσεις το ρεπερτόριό σου σε αυτό τον τομέα. Το να αντλούμε ευχαρίστηση από μια αποκλειστική πηγή είναι περιοριστικό. Αυτή είναι μια οπτική που σου προτείνω ώστε να δεις αν πραγματικά σου είναι αρκετός ο κόσμος της οθόνης και των παιχνιδιών. Τι άλλο θα σου άρεσε να κάνεις; Είναι ευκαιρία να βρεις πράγματα που σε ενδιαφέρουν και να ασχοληθείς με αυτά. Μπορείς να βρεις συνταγές και να μαγειρέψεις, μπορείς να παρακολουθήσεις μαθήματα ζωγραφικής ή animation, ή να αρχίσεις να μαθαίνεις μια ξένη γλώσσα, ή να κάνεις την έρευνά σου πάνω σε ένα αντικείμενο που πάντα ήθελες να μελετήσεις και ποτέ δεν προλάβαινες. Η λίστα των πραγμάτων με τα οποία μπορείς να ασχοληθείς είναι ατελείωτη, δεν εχεις παρά να επιλέξεις πώς θα γεμίσεις δημιουργικά τον χρόνο σου.
Όσο για τη σχέση με τους γονείς, προσπάθησε να αποφύγεις τις εντάσεις αυτήν την περίοδο. Αν βλέπεις ότι εκνευρίζεσαι συχνά, προσπάθησε να εντοπίσεις τις πηγές του εκνευρισμού σου, ωστε να αλλάξεις τις αντιδράσεις σου. Όταν όλοι μέσα στο σπίτι είναι αγχωμένοι και εκνευρισμένοι, η ατμόσφαιρα μπορεί να είναι εκρηκτική. Είναι στο χέρι σου όμως να επιλέγεις να επικοινωνείς με τρόπους που να μην οδηγούν σε εκρήξεις.
Φρόντισε τον εαυτό σου. Φρόντισε το σώμα σου. Γυμνάσου καθημερινά. Όσο και αν βαριέσαι, θυμήσου ότι η σωματική άσκηση μειώνει το άγχος και μάς δημιουργεί ευχαρίστηση και αισιοδοξία. Ξεχώρισε μια ώρα της ημέρας για προπόνηση μέσα στο σπίτι. Ακολούθησε όποιο πρόγραμμα σου ταιριάζει μέσα από τα εκατοντάδες που θα βρεις στο διαδίκτυο. Αν θέλεις, βρες ένα πρόγραμμα γυμναστικής που να ταιριάζει και στους γονείς σου και πρότεινέ τους να γυμναστείτε μαζί όποτε σου κάνει κέφι.
Φρόντισε να κοιμάσαι και να τρως καλά και σε προγραμματισμένες ώρες. Απόφυγε να τρως για συναισθηματικούς λόγους. Αν βλέπεις ότι τρως επειδή είσαι αγχωμένος/η, αν βλέπεις ότι έχουν αλλάξει οι διατροφικές σου συνήθειες και έχεις πέσει στην παγίδα του να αντιμετωπίζεις το αίσθημα της βαρεμάρας με ζάχαρη και συσκευασμένα ή/και λιπαρά σνακ, πάρε την απόφαση να αντιμετωπίσεις διαφορετικά το άγχος και τη βαρεμάρα. Και στο θέμα του φαγητού θα βηθήσει η στάση της επιλογής και η επιλογή θα πρέπει να έχει ως στόχο την φροντίδα του εαυτού σου. Αν δεν κοιμάσαι καλά ή αρκετά, ή αν κοιμάσαι πολύ παραπάνω αυτή την περίοδο, ψάξε να βρεις τους συναισθηματικούς λόγους που δημιουργούν τα προβλήματα στον ύπνο και ακολούθησε ένα πρόγραμμα.
Οι σκέψεις επηρεάζουν τα συναισθήματά μας και τις αντιδράσεις μας. Αν οι σκέψεις μας είναι αρνητικές, απαισιόδοξες και καταστροφικές τότε εύκολα μπορεί να παγιδευτούμε σε έναν φαύλο κύκλο απαισιοδοξίας και παθητικότητας. Διαχώρισε αυτά που μπορείς να ελέγξεις από αυτά που δεν μπορείς να ελέγξεις. Δεν μπορείς να ελέγξεις την εξάπλωση του ιού ή την έκβαση της κατάστασης μπορείς όμως να ελέγξεις την δική σου στάση απέναντι στην κατάσταση, μπορείς να ελέγξεις τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις αντιδράσεις σου, μπορείς να ελέγξεις την καθημερινότητά σου.
Είναι σημαντικό να είσαι ενήμερος/η για τα συναισθήματά σου. Να θυμάσαι ότι τα συναισθήματά σου μπορούν να αλλάξουν με τη δική σου προσπάθεια. Μήπως νιώθεις διαρκή εκνευρισμό, μήπως αντιδράς υπερβολικά ή και επιθετικά, μήπως νιώθεις συνεχώς κουρασμένος χωρίς να κάνεις τίποτα, μήπως νιώθεις λύπη, απαισιοδοξία και φόβο και αυτά τα συναισθήματα κυριαρχούν μέσα στη μέρας σου χωρίς να μπορεις να τα διώξεις; Θα σου πω τι μπορείς να κάνεις: Σταμάτα και ρίξε μια ματιά μέσα σου. Τι σκέφτεσαι; Τι λες στον εαυτό σου; Πώς μπορείς να αλλάξεις τον εσωτερικό σου διάλογο για να νιώσεις καλύτερα; Θυμήσου ότι εμείς οι ίδιοι ελέγχουμε και διαχεριζόμαστε τα συναισθήματά μας και τον τρόπο με τον οποίο τα εκφράζουμε. Πολλές φορές μάς βοηθά πολύ και μόνο το να δώσουμε όνομα σε ένα συναίσθημα. Δοκίμασε να μπεις σε αυτή τη διαδικασία: Ρώτα τον εαυτό σου: «Πώς νώθω; Πώς συνδέεται αυτό που νιώθω με τον τρόπο που σκέφτομαι για τα πράγμα και για τον εαυτό μου;»
Μήπως έχεις σωματικές ενοχλήσεις, όπως βάρος στο στήθος, πόνο στην κοιλιά, ξαφνικό ιδρώτα και πιάσιμο στην αναπνοή, ταχυκαρδία ή πονοκέφαλο; Αυτοί είναι οι τρόποι με τους οποίους το σώμα σου σου λέει ότι είσαι υπερβολικά αγχωμένος/η. Έτσι αντιδρά το σώμα μας όταν αντιμετωπίζουμε κάποια απειλή. Για σκέψου το όμως καλύτερα. Απειλείσαι στην πραγματικότητα; Θα έλεγα πως όχι αν βρίσκεσαι στο σπίτι σου και ακολουθείς όλες τις οδηγίες υγιεινής και προφύλαξης ώστε να παραμένεις ασφαλής και υγιής.
Χρησιμοποίησε λοιπόν την ικανότητά σου να εκλογικεύεις ώστε να μην αφήσεις τα συναισθήματά σου να σε κατακλύσουν. Θα σου πω τι μπορείς να κάνεις αν το σώμα σου σου χτυπάει το καμπανάκι του αυξημένου άγχους: Σήκω και κάνε 5 λεπτά επιτόπιο τρέξιμο. Κάνε 10 push-ups. Κάνε τη βόλτα της ημέρας γύρω από το σπίτι σου. Βάλε το ένα χέρι σου πάνω στο στήθος και το άλλο πάνω στην κοιλιά σου και πίεσε ελαφρά για λίγα λεπτά. Μάθε να αναπνέεις από το διάφραγμα και κάνε καθημερινά λίγες ασκήσεις αναπνοής που θα σε ηρεμούν. Να μια απλή άσκηση αναπνοής: Εισπνέεις αργά μετρώντας μέχρι το 4, κρατάς την αναπνοή σου μετρώντας μέχρι το 2 και εκπνέεις μετρώντας μέχρι το 6. Αν μπορείς, επανέλαβε την άσκηση 3 με 4 φορές και παρατήρησε πώς αισθάνεσαι. Ένας άλλος τρόπος χαλάρωσης είναι και το να χρησιμοποιήσεις τη φαντασία σου για να πας ένα νοερό τεξίδι σε κάποιο αγαπημένο σου μέρος πραγματικό ή φανταστικό.
Μην απομονώνεσαι. Χρησιμοποίησε την τεχνολογία για να επικοινωνείς με τους φίλους σου και με μέλη της ευρύτερης οικογένειας. Συζήτησε με τους φίλους σου για τα ενδιαφέροντά σου και για τα σχέδιά σου και μην ανακυκλώνεις τις ειδήσεις για την τρέχουσα κατάσταση.
Μην επικεντρώνεις στα αρνητικά, ούτε σε ό,τι δεν μπορείς να ελέγξεις ο ίδιος. Επικέντρωσε στα θετικά, σε ό, τι μέσα στη ζωή σου και την καθημερινότητά σου, σου δημιουργεί αίσθημα ευγνωμοσύνης. Μην ξεχνάς ότι η λέξη κλειδί είναι η επιλογή. Επιλέγεις πώς θα βιώσεις αυτή την κρίση και μπορείς να την βιώσεις έτσι ώστε στο τέλος της να έχεις αποκτήσει μεγαλύτερη ψυχική ανθεκτικότητα.
Αν νιώθεις ότι δεν μπορείς μόνος/η να ανταποκριθείς, αν νιώθεις υπερβολικό άγχος, φόβο και παραίτηση, δε χρειάζεται να ντρέπεσαι γι αυτό. Αυτό που χρειάζεται όμως να κάνεις είναι να ζητήσεις άμεσα βοήθεια. Συζήτησε με τους γονείς σου και κάλεσε μια τηλεφωνική γραμμή βοήθειας (Συμβουλευτική Γραμμή Μαζί για το Παιδί: 115 25, Υπηρεσία Παιδιών και Εφήβων Α Ψυχιατρικής Κλινικής ΕΚΠΑ – Αιγηνήτειο Νοσοκομείο: 2107600100, 210 7669584) ή έναν ειδικό της ψυχικής υγείας. Η συζήτηση με τον ειδικό θα σε βοηθήσει να αλλάξεις την οπτική σου για τα πράγματα και να επιλέξεις έναν πιο δυναμικό ρόλο για να αεγκλωβιστείς από τα δύσκολα συναισθήματά σου.
SOURCE: efiveia.gr , Δρ. Αναπτυξιακής Ψυχολογίας – Ψυχοθεραπεύτρια Ευφροσύνη Αλεβίζου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου