ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΚΥΠΡΟΥ ΓΙΑ ΕΠΑΝΕΝΑΡΞΗ ΑΘΛΗΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΑΘΛΗΤΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ COVID-19

ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΚΥΠΡΟΥ ΓΙΑ ΕΠΑΝΕΝΑΡΞΗ ΑΘΛΗΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΑΘΛΗΤΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ COVID-19 (19 Φεβρουαρίου 2021) Οι συνέπειες της πανδημίας από τον νέο κορωνοϊό και τη νόσο COVID-19 είναι εμφανείς και στο χώρο του αθλητισμού με αλλαγές που καθορίζονται από τα πρωτόκολλα της πολιτείας. Όπως είναι αναμενόμενο καταγράφεται προσβολή από τη νόσο και αθλητών. Οι παρούσες συστάσεις αποσκοπούν στο να απαντήσουν τα ερωτήματα που προκύπτουν ως προς τη διαχείριση της νόσου COVID-19 σε σχέση με την άθληση και την χρονική στιγμή της επανόδου σε αθλητικές δραστηριότητες, κυρίως σε αθλητές υψηλών επιδόσεων που εμπλέκονται σε αθλητικές δραστηριότητες υψηλής έντασης. Από την μέχρι τώρα επιστημονική γνώση που αφορά την προσβολή από τη νόσο COVID-19, είναι δεδομένη η πολυσυστηματική φλεγμονώδης και ανοσολογική προσβολή του ανθρώπινου οργανισμού, με δεδομένα από καταγραφές να αναφέρονται σε κλινική αλλά και υποκλινική συμμετοχή της καρδιάς, τόσο μέσω της άμεσης προσβολής του καρδιακού μυός από τον ιό με αποτέλεσμα τη μυοκαρδίτιδα, όσο και την προσβολή του μυοκαρδίου μέσω ανοσολογικών και άλλων παθογενετικών μηχανισμών που έχουν ως αποτέλεσμα τη δυσλειτουργία της αριστερής και της δεξιάς κοιλίας (συστολική και διαστολική δυσλειτουργία, επισημαίνεται πιθανή παθολογία μόνο της δεξιάς κοιλίας ως αποτέλεσμα επιβάρυνσης πιθανώς από πνευμονική παθολογία πχ. μικρο-θρομβοεμβολές), περικαρδιακή συλλογή και εκτακτοσυστολική κοιλιακή αρρυθμία. Η επιστροφή σε εντατικούς ρυθμούς άσκησης των ατόμων με προσβολή της καρδιάς μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω επιδείνωση της κατάστασης και στην εκδήλωση αρρυθμιολογικών συμβαμάτων. Επιδιώκοντας την ασφαλέστερη επιστροφή στην άσκηση προτείνονται από διεθνή επιστημονικά σώματα οδηγίες που έχουν σκοπό να διαβαθμίσουν τον κίνδυνο ανάμεσα στους αθλητές και να διαφυλάξουν την υγεία τους. Οι αθλητές που επανέρχονται στην άθληση μετά από λοίμωξη από COVID-19, συνιστάται προηγουμένως να αξιολογούνται ακολουθώντας αλγορίθμους αναλόγως της σοβαρότητας της εκδήλωσης της νόσου σε έκαστο αθλητή: 1. Αθλητές οι οποίοι είναι θετικοί στον ιό και εφόσον έχουν ακολουθήσει τα πρωτόκολλα της πολιτείας για περιορισμό, αξιολογούνται για επιστροφή στην άθληση εφόσον παραμένουν ασυμπτωματικοί για περίοδο 7 ημερών και όχι νωρίτερα από την δέκατη ημέρα από την έναρξη των συμπτωμάτων. Σε αυτούς τους αθλητές θα πρέπει να γίνεται ενδελεχής λήψη ιστορικού και φυσικής εξέτασης με ειδικό βάρος στην αξιολόγηση συμπτωμάτων όπως βήχας, ταχυκαρδία, αίσθημα ζάλης, επιμένουσα κόπωση και εξέταση όλων των συστημάτων που δυνητικά μπορεί να προσβληθούν όπως αναπνευστικό, γαστρεντερικό, δερματολογικό. Επίσης θα πρέπει να γίνεται ηλεκτροκαρδιογράφημα 12 απαγωγών (ΗΚΓ) και υπερηχοκαρδιογράφημα (ECHO). Αν από τα ανωτέρω δεν υπάρχει παθολογία τότε μπορεί να γίνει σταδιακή επιστροφή στην άσκηση με επαναξιολόγηση ανά 24ωρο. Αν καταγραφούν παθολογικά ευρήματα, θα πρέπει να γίνεται περεταίρω αξιολόγηση με μαγνητική τομογραφία καρδιάς (Cardiac MRI) και 24ωρη καταγραφή καρδιακού ρυθμού (Holter, βιοχημικούς δείκτες με Τροπονίνη (hs-cTnT, η μέτρηση της τροπονίνης πρέπει να γίνεται 48 ώρες μετά από έντονη άσκηση), και αναλόγως δοκιμασία κοπώσεως ή ιδανικά καρδιοαναπνευστική δοκιμασία κόπωσης. Αν τα αποτελέσματα είναι φυσιολογικά τότε γίνεται σταδιακή επαναφορά στην άσκηση. Αν είναι παθολογικά, θα πρέπει να γίνει αποχή από αθλητικές δραστηριότητες και να υποβληθούν σε περαιτέρω διαγνωστικές δοκιμασίες π.χ. καρδιολογικές, αναπνευστικές και να ακολουθηθεί το πρωτόκολλο της αντιμετώπισης της μυοκαρδίτιδας ή όποιας άλλης παθολογικής κατάστασης διαγνωσθεί. 2. Αθλητές με συμπτωματολογία που επιμένει κατά την 14η μέρα και μετά, με συμπτώματα όπως βήχα, δύσπνοια, αδυναμία, πόνο στο στήθος και αίσθημα παλμών, και αθλητές οι οποίοι χρειάστηκαν κατά την οξεία φάση της νόσου νοσηλεία, θα πρέπει να υποβάλλονται σε πλήρη ιστορικό και φυσική εξέταση, καρδιολογικές, αναπνευστικές και βιοχημικές εξετάσεις: ΗΚΓ, ECHO και μαγνητική τομογραφία καρδιάς (Cardiac MRI), ακτινογραφία θώρακος (CXR), λειτουργικές δοκιμασίες αναπνευστικής λειτουργίας και βιοχημικούς δείκτες: hs-cTnT, D-dimers και CRP. Αν τα ανωτέρω είναι φυσιολογικά, ο αθλητής θα πρέπει να υποβληθεί σε 24ωρη καταγραφή καρδιακού ρυθμού (Holter) και καρδιοαναπνευστική δοκιμασία κόπωσεως (ή δοκιμασία κόπωσης). Βιβλιογραφία 1. Cardiorespiratory considerations for return-to-play in elite athletes after COVID-19 infection: a practical guide for sport and exercise medicine physicians. Mathew G Wilson, James H Hull, John Rogers, Noel Pollock, Miranda Dodd, Jemma Haines, Sally Harris, Mike Loosemore, Aneil Malhotra, Guido Pieles, Anand Shah, Lesley Taylor, Aashish Vyas, Fares S Haddad, and Sanjay Sharma. Br J Sports Med. 2020 Oct; 54(19): 1157–1161Published online 2020 Sep 2. doi: 10.1136/bjsports-2020-102710 2. A Game Plan for the Resumption of Sport and Exercise After Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) Infection. Dermot Phelan, Jonathan H. Kim, Eugene H. Chung. JAMA Cardiol. 2020;5(10):1085-1086. doi:10.1001/jamacardio.2020.2136 3. Screening of Potential Cardiac Involvement in Competitive Athletes Recovering From COVID-19: An Expert Consensus Statement. Dermot Phelan, Jonathan H . Kim, Michael D Elliott, Meagan M Wasfy, Paul Cremer, Amer M Johri, Michael S Emery, Partho P Sengupta, Sanjay Sharma, Matthew W Martinez, Andre La Gerche. JACC Cariovasc Imaging 2020 Dec;13(12):2635. DOI: 10.1016/j.jcmg.2020.10.0052652.https://doi.org/10.1016/j.jcmg.2020.10.005. 19 Φεβρουαρίου 2021